De nieuwe Omgevingswet komt eraan!

Verandering is op komst met de nieuwe Omgevingswet. Deze ene wet combineert en vervangt een heleboel andere wetten voor wonen, werken, wegen, milieu, lucht, bodem, natuur en water. De nieuwe Omgevingswet is ontworpen om met minder regels de procedures overzichtelijker te maken. Goed nieuws voor als je wilt verbouwen, transformeren of ontwikkelen. Ik leg je graag uit wat er verandert en waar je op moet letten.

Uitstel
Oorspronkelijk zou de Omgevingswet op 1 juli 2022 ingaan. Echter is deze uitgesteld omdat gemeenten, provincies en waterschappen nog te veel problemen hebben met de nieuwe regels en bijbehorende systemen. Eén ding staat wel vast, de wet gaat er komen volgens minister De Jonge minister van Volkshuisvesting en Ruimtelijke Ordening. Naar verwachting zal de invoering van de wet plaatsvinden omstreeks oktober 2022 of januari 2023.

Minder vergunningen
Wanneer je nu een boompje moet weghalen voor je uitbouw, dan heb je meestal twee vergunningen nodig: een kapvergunning en een omgevingsvergunning. Dankzij de nieuwe omgevingswet heb je nog maar één vergunningprocedure nodig voor beide activiteiten. Er is meer goed nieuws: de gemeente beslist voortaan binnen 8 weken over je aanvraag. Nu is dat ten minste 8 weken (met bezwaarperiode 14 weken), wat kan oplopen naar meer dan 30 weken als er een uitgebreide procedure nodig is. In ruil wordt dan wel meer inzet van jouw kant verwacht bij het voorbereiden van de vergunningsaanvraag. Te beginnen met zelfonderzoek.

Zelfonderzoek?
Voordat je überhaupt gebruik kunt maken van vooroverleg, moet je eerst zelfonderzoek doen. Dit kan via het gemeentelijke online Omgevingsloket. Je kunt daar het bestemmingsplan checken en eventuele eisen van de welstandscommissie (als die er is) bekijken. Een uitkomst kan zijn dat je geen vergunning nodig hebt en direct kunt starten met je plan. Het alternatief is vooroverleg. Daarbinnen zijn twee varianten: het indicatieverzoek en het omgevingsinitiatief.

Indicatieverzoek
Een Indicatieverzoek, of vooroverleg, is een eerste globale beoordeling (door de gemeente) op basis van niet al te gedetailleerde informatie. Omdat dit je ongeveer honderd euro kost, zou je het kunnen zien als ‘vrijwel gratis advies’. Voor de complexere plannen zou ik dit zeker aanbevelen. Je leert hiermee wat de gemeente, dus de politiek, van het plan vindt en waar knelpunten verwacht kunnen worden.

Omgevingsinitiatief
Naast een indicatieverzoek, kun je ook een omgevingsinitiatief indienen, ook wel genoemd participatie. Dit houdt in dat je de belanghebbenden (vaak buurtbewoners) bij je plannen betrekt. De participatie is weliswaar niet verplicht, maar weegt zwaar mee in de besluitvorming over je plan. Deze participatie is overigens verplicht als het project ‘buitenplanse omgevingsplanactiviteit’ inhoudt. Dat wil grofweg zeggen dat een bestemmingswijziging nodig zou zijn (bijvoorbeeld detailhandel naar wonen) of er een speciale toestemming vereist is (bijvoorbeeld kappen buiten het seizoen). Bij complexe plannen zou ik adviseren om éérst een indicatieverzoek in te dienen en daarna te starten met het omgevingsinitiatief. Alle facetten van het plan worden namelijk in het geval van een omgevingsinitiatief beoordeeld in een uitgewerkt rapport, waardoor dit best een prijzige aangelegenheid kan zijn. Met de resultaten van een indicatieverzoek onder de arm is de kans op grote drempels al een stuk kleiner.

Vergunning aanvragen
Hierna gaat het relatief snel en kun je de daadwerkelijke omgevingsvergunning aanvragen. Dankzij de Omgevingswet neemt de gemeente binnen 8 weken een beslissing. Het uitgangspunt is dat de ‘reguliere procedure hoofdregel’ is, wat betekent dat er een helder aanwijsbare reden moet zijn om deze níet te volgen. Een reguliere procedure kan verlengd worden naar 14 weken, als de gemeente meent extra informatie in te moeten winnen en blijkt dat hier meer tijd voor nodig is. In de mededeling van het verlenen van de vergunning staat wanneer je mag beginnen met bouwen, direct of na een termijn van maximaal 4 weken.

Sneller, simpeler en duidelijker
Samenvattend kun je stellen dat het er alle schijn van heeft dat het proces korter en eenvoudiger zal zijn en dat komt met name doordat de rollen nu omgedraaid zijn: er moet een reden zijn om het af te wijzen, in plaats van een reden om het goed te keuren. Doordat de gemeente nu moet kunnen aangeven dat iets niet binnen de regeltjes valt (in plaats van dat jij aan moet tonen dat het dat wél doet) en eventuele bezwaren hier ook aan moeten voldoen, lijkt het aannemelijk dat de kans op een succesvolle aanvraag aanzienlijk groter is.

Voordat je daadwerkelijk begint moet je dat natuurlijk nog wél even netjes melden aan de gemeente!